Pieniny to niewielkie pasmo górskie położone na południu Polski, na pograniczu z Słowacją. Charakteryzują się wyjątkowym krajobrazem, bogactwem przyrody oraz wieloma atrakcjami turystycznymi. W niniejszym artykule omówimy ich topografię, nazewnictwo, geologię, klimat, sieć wodną, florę, faunę, ochronę przyrody oraz turystykę.
Topografia
Pieniny dzielą się na trzy części: Pieniny Spiskie, Pieniny Właściwe oraz Pieniny Czorsztyńskie. Ich najwyższy szczyt to Trzy Korony (982 m n.p.m.), który stanowi jeden z głównych symboli tego pasma górskiego. Obszar Pienin jest zróżnicowany pod względem wysokości i ukształtowania terenu, co wpływa na różnorodność przyrody oraz atrakcyjność turystyczną.
Nazewnictwo
Nazwa “Pieniny” pochodzi prawdopodobnie od słowiańskiego słowa “pien” oznaczającego skałę lub związanego z tym słowa “pienia” – pienić się, wzburzyć (się), co odnosi się do burzliwych rzek przepływających przez te góry. Istnieje też hipoteza, że nazwa może być związana z pierwotnym plemieniem Pieninian.
Geologia i geneza
Budowa geologiczna
Pieniny zbudowane są głównie ze skał osadowych, takich jak wapienie, dolomity i margle. Ich charakterystyczna rzeźba została ukształtowana przez procesy tektoniczne i erozyjne, które prowadziły do powstania unikalnych form skalnych, takich jak turnie, baszty czy iglice.
Procesy kształtujące
Geneza Pienin wiąże się z orogenezą alpejską – procesem wypiętrzania gór, który miał miejsce około 65-25 milionów lat temu. Wówczas doszło do zderzenia płyt kontynentalnych, co spowodowało sfałdowanie i wypiętrzenie masywów skalnych. Procesy erozyjne, głównie działanie wód rzecznych, doprowadziły do ukształtowania obecnej rzeźby terenu.
Klimat
Charakterystyka klimatu
Klimat Pienin jest zróżnicowany ze względu na wysokość i ekspozycję stoków. Na niższych wysokościach panuje klimat umiarkowany ciepły, przejściowy, natomiast wyżej – klimat górski. Występują tu opady deszczu i śniegu, a temperatury wahają się w zależności od pory roku i wysokości.
Warunki pogodowe
Pogoda w Pieninach bywa kapryśna, z częstymi zmianami warunków atmosferycznych. Latem temperatury mogą sięgać nawet 30 stopni Celsjusza, natomiast zimą spadają poniżej zera. W wyższych partiach gór występują silne wiatry, mgły i opady śniegu.
Sieć wodna
Mapa Pienin
